U xơ tử cung hay còn gọi là u cơ trơn là một bệnh lý về phụ khoa phổ biến ở phái nữ. Đây là một loại khối u thường gặp ở trong hoặc xung quanh tử cung. Mặc dù không phải là một bệnh lý phức tạp nhưng nếu không được điều trị kịp thời, u xơ tử cung cũng sẽ mang đến những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe phái nữ.
1. Thế nào là u xơ tử cung?
Phụ nữ ở tầm tuổi từ 35 đến 50 tuổi là độ tuổi dễ mắc u xơ tử cung nhất. U xơ tử cung là một loại khối u dễ xuất hiện nhất ở tử cung, đặc biệt là những phụ nữ thừa cân hoặc béo phì. Theo như nghiên cứu, những phụ nữ không sinh con cũng có thể mắc u xơ tử cung. U xơ tử cung là một bệnh lý lành tính được cấu tạo bởi các tế bào cơ trơn và có mô liên kết dạng sợi ở trong tử cung. Ước tính rằng có khoảng 70-80% phụ nữ sẽ mắc u xơ tử cung trong cuộc đời và các khối u sẽ to dần theo thời gian. Thông thường, khi chẩn đoán 1 người bệnh mắc u xơ tử cung, các bác sĩ sẽ quan tâm đến vị trí, kích thước và số lượng của các khối u trong tử cung và những triệu chứng đi kèm của bệnh nhân.
Một số phụ nữ khi bước vào thời kỳ tiền mãn kinh, kích thước khối u có xu hướng nhỏ đi, nhưng nếu những khối u to lên bất thường thì có thể đây là dấu hiệu của một bệnh lý ác tính nào đó.
2. Các dạng u xơ tử cung?
Việc phân loại các dạng khối u xơ sẽ hỗ trợ tối đa cho quá trình điều trị bệnh này. Dưới đây là một số dạng của u xơ tử cung:
- U xơ dưới thanh mạc: Đây là dạng thường gặp nhất trong các bệnh nhân mắc u xơ tử cung. Những khối u phát triển từ cơ tử cung ra phía ngoài tử cung, có khối và cuống, gây xoẳn và có thể gây hoại tử;
- U xơ ở trong cơ tử cung: Đây là một loại u cũng phát triển trong cơ tử cung khiến cho tử cung tăng kích thước bất thường;
- U xơ dưới niêm mạc: Đây là dạng u xơ hiếm gặp nhất. Hướng phát triển của dạng này thay vì đi ra ngoài tử cung thì những khối u lại đi ngược vào trong lòng tử cung, đội lớp niêm mạc lên. Theo thời gian, những khối u này to lên chiếm toàn bộ buồng tử cung. Một số trường hợp u xơ dưới niêm mạc có thể có cuống, thò ra ngoài và gây nhiễm trùng.
3. Dấu hiệu và nguyên nhân hình thành u xơ tử cung
Đa số các trường hợp mắc u xơ tử cung đều không có triệu chứng hay biểu hiện rõ ràng khiến người bệnh không thể phát hiện nếu không đi khám. Một số trường hợp tình cờ phát hiện mình u xơ tử cung khi đi khám phụ khoa hoặc siêu âm. Tuy nhiên chúng ta vẫn có thể tự theo dõi một số dấu hiệu bất thường trên cơ thể như:
- Chu kỳ kinh nguyệt thất thường: Rối loạn kinh nguyệt (quá ngắn hoặc quá dài), hoặc xuất hiện những cục máu đông với kích thước lớn hay xuất huyết bất thường đều là những triệu chứng ban đầu cảnh báo u xơ tử cung;
- Bất chợt đau bụng dưới: Khi các khối u hình thành và bắt đầu tăng kích thước sẽ chèn ép lên vùng bụng khiến người có biểu hiện đau bụng dưới giống như đau bụng kinh. Các cơn đau có thể kéo dài hoặc đôi khi chỉ là cơn đau bất chợt;
- Khí hư bất thường và ra nhiều, có mùi là triệu chứng cảnh báo u xơ tử cung. Đôi khi triệu chứng này người bệnh thường nhầm với những bệnh khác hoặc bỏ qua;
- Đi tiểu nhiều, tần suất dày: Những khối u xuất hiện và dần trở nên lớn hơn sẽ chèn ép lên bàng quang khiến người bệnh đi tiểu nhiều hơn người bình thường;
- Táo bón: Những khối xuất hiện nhiều hoặc to lên sẽ chèn ép lên các bộ phận của hệ tiêu hóa khiến chức năng tiêu hóa bị suy giảm, từ đó người bệnh sẽ gặp các vấn đề như đầy hơi, táo bón…
- Đau, chảy máu sau khi quan hệ tình dục hoặc khó mang thai: Nếu như cảm thấy đau không rõ nguyên nhân sau khi quan hệ tình dục thì bạn nên cảnh giác bởi đây là triệu chứng của u xơ tử cung. Hoặc bệnh nhân khó thụ thai mặc dù không có tiền sử vô sinh hoặc bị các bệnh về buồng trứng. 4. Nguyên nhân hình thành u xơ tử cung?
Hiện nay, y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây ra u xơ tử cung. Theo nghiên cứu, u xơ tử cung được hình thành do các vấn đề về nội tiết của estrogen và progesteron thông qua yếu tố tăng trưởng biểu mô hoặc thuyết di truyền khi người ta tìm thấy có các rối loạn nhiễm sắc thể ở trong khối u.
Bên cạnh yếu tố về nội tiết tố, các yếu tố khác được cho là làm tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung như: cân nặng tăng giảm đột ngột, bệnh nhân có tiền sử mắc bệnh viêm cổ tử cung và tử cung, căng thẳng kéo dài, sinh hoạt tình dục không lành mạnh hoặc quan hệ tình dục quá sớm…
Mặc dù u xơ tử cung không phải là một bệnh ác tính nhưng nếu không được điều trị kịp thời, kích thước quá lớn sẽ dẫn đến những biến chứng và trở thành căn bệnh ác tính, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng làm mẹ của phái nữ.
5. Biến chứng nguy hiểm của u xơ tử cung?
Điều trị u xơ tử cung phụ thuộc phần lớn vào các yếu tố như tuổi tác, kích thước khối u và triệu chứng đi kèm. Với những khối u có kích thước nhỏ, người bệnh chỉ cần theo dõi định kỳ 6 tháng đến 1 năm một lần. Trường hợp được chỉ định điều trị khi bệnh nhân có kích thước khối u quá lớn chèn ép lên các bộ phận khác trên cơ thể gây chảy máu hoặc xảy thai. Hiện nay, các phương pháp điều trị u xơ tử cung phổ biến là: Điều trị nội khoa, can thiệp ít xâm lấn và phẫu thuật.
Khi mắc u xơ tử cung, bệnh nhân không nên quá lo lắng nhưng cũng không được chủ quan bởi căn bệnh này có thể dẫn đến những biến chứng sau:
Đối với phụ nữ không mang thai
- U xơ tử cung gây thiếu máu và chèn ép các cơ quan xung quanh: Kích thước của u xơ tử cung càng lớn thì mức độ chèn ép càng cao. Từ đó bệnh nhân sẽ bị chảy máu bất thường dẫn đến thiếu máu; sắc thái da tái xanh, kém hồng hào; thường xuyên mệt mỏi. Khi bị các khối u chèn ép, người bệnh thường kèm theo các biểu hiện như: tiểu rắt, sỏi thận, táo bón hoặc phù chi dưới.
- Biến chứng nguy hiểm tiếp theo của bệnh nhân u xơ tử cung là xoắn khối u dưới phúc mạc. Ban đầu bệnh nhân có biểu hiện đau hố chậu phải bất thường kèm theo các dấu hiệu buồn nôn, bí trung đại tiện, choáng hoặc ngất do quá đau. Trường hợp này cần được điều trị kịp thời để tránh chuyển sang bệnh viêm phúc mạc, nặng hơn là tử vong.
- Những dấu hiệu nhiễm khuẩn dạng polyp. Bệnh nhân có những biểu hiện như đau bụng, sốt, xét nghiệm bạch cầu trong máu tăng, xuất hiện khối nâu sẫm có dấu hiệu hoại tử khi xét nghiệm. Tình trạng này có thể dẫn đến 2 dạng viêm như viêm niêm mạc tử cung và viêm ống dẫn trứng.
Đối với phụ nữ có thai và sau sinh
Đối với phụ nữ đang mang thai mắc u xơ tử cung, sự phát triển của thai nhi sẽ bị ảnh hưởng, có thể chậm hoặc không phát triển, làm tăng khả năng sinh mổ so với những phụ nữ không mắc u xơ tử cung.
Bên cạnh đó, u xơ tử cung còn ảnh hưởng đến sự di chuyển của ngôi thai do khoang tử cung bị chèn ép gây biến dạng khiến thai nhi không xoay về ngôi thuận để sinh theo đường âm đạo của người mẹ.
Không chỉ ảnh hưởng đến thai nhi, u xơ tử cung còn gây hiện tượng rau bong non và khó khăn thời kỳ chuyển dạ. Khối u xơ làm rối loạn sự co bóp của cơ trơn tử cung, cản trở đường ra của thai nhi. Bệnh nhân cũng cần lưu ý giai đoạn sau sinh có thể gây sót rau nếu mắc u xơ tử cung.
Vì đây là căn bệnh chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng nên rất khó để đưa ra phương pháp phòng ngừa u xơ tử cung tốt nhất. Vì vậy để bảo vệ sức khỏe, chúng ta nên thực hiện một lối sống lành mạnh để duy trì cân nặng ổn định, thường xuyên khám định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe, đặc biệt là phụ nữ sau 35 tuổi.